Eise Eisinga Planetarium, Franeker

Dinsdag t/m zaterdag van 10 tot 17 uur
Zondag van 13 tot 17 uur.

In het Eisinga Planetarium geregeld tentoonstellingen gehouden – er zijn onder meer bijzondere instrumenten (kijkers, telescopen, globes en meetinstrumenten) te zien. Behalve voor geschiedenis is er ook aandacht voor het heden en de toekomst: ruimtevaart en ruimteonderzoek zijn volop vertegenwoordigd in het Eisinga Planetarium. Er zijn foto's en schaalmodellen van ruimteschepen te zien, die de bezoeker er een indruk van geven wat hedendaags ruimteonderzoek inhoudt.

Het Planetarium is in de jaren 1774 tot 1781 uitgedacht en vervaardigd door wolkammer Eise Jelteszn Eisinga. Zijn voornaamste drijfveer was het voor gewone mensen toegankelijk maken van de sterrenkunde. De directe aanleiding voor de bouw van het planetarium was een samenstand van vier planeten in het voorjaar van 1774. Een krantenartikel uit die tijd bestempelde dit voorval als de mogelijke oorzaak van de ondergang van de wereld. Eisinga besloot een planetarium – een bewegend schaalmodel van het zonnestelsel – te bouwen, om de mensen te laten zien wat er in werkelijkheid aan de hemel gebeurde. Daartoe verbouwde hij de zoldering van zijn woonkamer. Het handgemaakte raderwerk (hoepels en schijven van eikenhout met duizenden handgesmede spijkers) kan door de bezoekers worden bekeken. Er wordt in de planetariumkamer in meerdere talen uitleg gegeven.